Selen jest nazywany pierwiastkiem życia ponieważ jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Dawniej Selen był uważany za substancję toksyczną i kancerogenną jednak obecnie uważany jest za substancję niezbędną.
Selen jest naturalnym składnikiem skorupy ziemskiej. Największe jego nagromadzenie występuje przy złożach siarki, siarczków oraz litych glebach. Tworzy około 50 minerałów. Z łatwością przechodzi na różne stopnie utleniania ponieważ tak jak siarka należy do tlenowców. Tworzy głównie selenki na drugim stopniu utlenienia, seleniny na czwartym stopniu utlenienia i seleniany na szóstym.
Głównym źródłem zatruć selenem są:
-emisje przemysłowe, takie jak spalanie węgla i nawozów fosforowych
-rolnictwo
-medycyna
-profilaktyka terapii niedoborów
-profilaktyka w schorzeniach białaczkowych, hamuje nowotworowy wpływ mykotoksyn oraz rozwój grzybów wydzielających ten metabolit
Rośliny łatwo pobierają selen występujący w formie rozpuszczalnych związków przy czym jego pobieranie jest coraz większe w miarę zwiększania się pH gleby. Najważniejszym czynnikiem wpływającym na zawartość selenu w roślinie jest jej gatunek.
Bogatym źródłem selenu są:
-nasiona jęczmienia
-nasiona soi
-szparagi
-kalarepa
-orzechy kokosowe
Selen jest składnikiem około 20 enzymów w organizmie np. peroksydazy glutationowej i cytochromów b i c. Jest również przeciwutleniaczem, chroni błony komórkowe przed wolnymi rodnikami, dzięki czemu zmniejsza ryzyko wystąpienia raka, chorób serca i naczyń krwionośnych. Badania wykazały że selen wraz z witaminą E szczególnie chroni serce i układ krążenia przed zmianami chorobowymi . Odgrywa również bardzo ważną rolę w funkcjonowaniu układu immunologicznego i przekazywaniu impulsów nerwowych w ośrodkowym układzie nerwowym. Współdziałając z witaminą E zapobiega lub opóźnia procesy starzenia się komórek i przyspiesza regeneracją komórek. Jest także składnikiem 5 prim dejodazy jodotyroniny przez co reguluje prawidłową funkcję hormonów tarczycy. Ochrania także organizm przed toksycznym działaniem toksycznych metali ciężkich takich jak ołów, kadm, rtęć czy arsen.
Selen jest zbliżony swoimi właściwościami do siarki. Łatwo wchłania się do organizmu przez przewód pokarmowy, układ oddechowy, a także w niewielkim stopniu przez nieuszkodzoną skórę. Łatwo ulega dystrybucji w organizmie. Związki organiczne selenu wchłaniają się łatwiej niż nieorganiczne. Dodatkowo wchłanianie tego pierwiastka wzmagają witaminy A, E i C. W organizmie jest nietrwały, szybko łączy się z węglowodanami, zwłaszcza cukrami prostymi gdy się z nimi zetknie i staje się nieprzyswajalny i bezużyteczny dla organizmu. Odkłada się we włosach i paznokciach. Wchłonięty do organizmu jest początkowo wiązany przez krwinki czerwone oraz przez albuminy i globuliny osocza a następnie transportowany jest do tkanek. Najczęściej w organizmie wchodzi w miejsce siarki w połączeniach z aminokwasami i tworzy selenometioninę i selenocysteinę.
Organizm człowieka potrzebuje niewielkich ilości selenu w codziennym pożywieniu.
Dawki dobowe wynoszą;
-dla niemowląt - 10 do 15 mikrogramów,
-dla dzieci do 10 lat - 20 do 30 mikrogramów,
-chłopcy do 18 lat - 40 do 50 mikrogramów,
-mężczyźni - 70 mikrogramów,
-dziewczęta do 18 lat - 45 do 50 mikrogramów,
-kobiety w ciąży - 65 mikrogramów,
-kobiety karmiące- 75 mikrogramów.
Tylko część z podanych ilości selenu jest przyswajalna przez organizm.
Wydalany jest głównie przez nerki, w mniejszej ilości z kałem, potem i mlekiem. Łatwo przenika przez barierę łożyskową i przenika do zarodka.
Toksyczne działanie selenu polega na:
-zahamowaniu proliferacji komórek, replikacji DNA i syntezy białek
-powstawaniu stresu oksydacyjnego i wzmożonej peroksydacji lipidów
-tworzenia kompleksów z metalami odkładającymi się w komórkach mózgowych
-łączeniu się z grupami -SH aminokwasów i enzymów
-wypieraniu siarki z połączeń z aminokwasami i powstawaniu selenometioniny i selenocysteiny
-zmianie aktywności enzymów
-zmianach strukturalnych w elementach keratynowych (włosach, paznokciach)
-obniżeniu stężenia witaminy A i C
-obniżeniu zawartości glutationu w tkankach
-wtórnych spadku stężenia Mg, Mn, Cu i Zn
Na zatrucie wskazuje stężenie selenu w moczu powyżej 400 mikrogramów na litr. Przypadki selenozy zdarzają się na wskutek zbyt dużego pobrania z żywnością i wodą w rejonach świata gdzie naturalna zawartość selenu w środowisku jest bardzo wysoka . Dawka toksyczna to 700 mikrogramów na dobę.
Objawy zatrucia:
-wypadanie włosów
-uszkodzenie skóry
-osłabienie paznokci
-puchnięcie palców
-nadwrażliwość
-nudności
-wymioty
-przemęczenie
-zapalenie wielonerwowe
-psucie zębów
-wypadanie zębów
-wzrost zachorowań na choroby nowotworowe
Leczenie:
Brak swoistej odtrutki przy zatruciu selenem, leczenie tylko objawowe.
-podawanie siarki, która obniża toksyczność selenu
-suplementacja Mg, Mn, Cu i Zn
| Panie Doktorze,kłania się | 20 Lis, 14:48 | |
| Dn. 18 listopada 2024 r. | 20 Lis, 11:46 | |
| Ego Pana Pniewskiego nie | 12 Lis, 11:57 | |
| Bardzo polecam - miła | 8 Lis, 17:44 | |
| Bardzo polecam! Pani Alicja | 8 Lis, 10:01 | |
| Witam Pani Sylwio To co Pani | 6 Lis, 17:27 | |
| Poszła Pani do Lekarza z | 6 Lis, 13:41 | |
| W klinice panuje przyjazna i | 31 Paź, 11:06 | |
| Polecam dr Lenartowicz | 30 Paź, 11:36 | |
| Skorzystałam z kilku | 30 Paź, 09:26 |
Dziękuję,informacje bardzo
Dziękuję,informacje bardzo rzetelne i bardzo przydatne.Właśnie w badaniu mam nieco wyższy poziom selenu,przypuszczałam,źe pomocą mogą tu służyć inne pierwiastki.Wcześniej już zaczęłam przyjmować Mg,większe dozy witaminy C.Teraz dodałam bio siarkę.
Napisz opinię