Mangan, obok żelaza jest jednym z najpospolitszych metali, zajmuje trzynaste miejsce wśród pierwiastków skorupy ziemskiej. Znajduje się w licznych minerałach występując w postaci tlenków, węglanów, krzemianów. Używany jest jako utleniacz w procesach metalurgicznych. Służy do wytwarzania stopów. Używany jest w przemyśle chemicznym, ceramicznym, włókienniczym, do wyrobu barwników, preparatów ochrony roślin, nawozów sztucznych. Zanieczyszczenie środowiska związane jest ze spalaniem węgli i ropy naftowej. W lecznictwie stosowany jest jako dobry środek dezynfekujący u utleniający np.. nadmanganian potasu. Do produkcji środków przeciwgrzybiczych, np. maneb, mankozeb.
Jest pierwiastkiem niezbędnym dla organizmu ludzi i zwierząt. Odgrywa ważną rolę w metabolizmie węglowodanów, lipidów w formowaniu tkanki łącznej i kości. Wchodzi w centrum katalityczne wielu enzymów i hamuje ich aktywność. Jest kofaktorem oksydacyjnej fosforylacji co oznacza, że niezbędny jest do syntezy tego enzymu. Katalizuje procesy syntezy glikoprotein tkanki łącznej. Bierze udział w syntezie cholesterolu i kwasów tłuszczowych.
Niedobór manganu prowadzi do wielu deformacji w rozwoju płodu.
Metabolizm Manganu jest ściśle związany z metabolizmem żelaza. Podawanie żelaza może zmniejszyć wchłanianie Manganu, podobnie jak wapnia i fluoru. Przyswajanie manganu przez organizm zwierząt może być ograniczone również przez wysokie stężenie potasu, magnezu i azotu w paszy. Wchłania się drogą pokarmową oraz przez drogi oddechowe. Związki nieorganiczne są wydalane głównie z kałem, niewielka część z moczem oraz potem i mlekiem. Związki organiczne wydalane są w takim samym stopniu z moczem jak i z kałem.
Związki manganu na drugim stopniu utlenienia są trzy razy bardziej toksyczne niż związki manganu na trzecim stopniu utlenienia. Jego nadmiar może powodować zaburzenia w metabolizmie innych pierwiastków i ogranicza ich przyswajanie – wywołuje niedobór miedzi, żelaza, fluoru. Działają drażniąco na drogi oddechowe, pokarmowe i oczy, Hamują również grupy -SH białek i enzymów. Związki manganu są truciznami protoplazmatycznymi a więc powodują denaturację białek i enzymów, działającymi na układ nerwowy, krwiotwórczy oraz narządy miąższowe. Przewlekłe narażenia na mangan powodują zmniejszenie stężenia dopaminy w zwojach podstawy mózgu, co może wpływać na zaburzenia biosyntezy amin katecholowych. Związki manganu w postaci pyłów lub dymów prowadząc do tzw, manganowego zapalenia płuc i powoduje uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Nadmiar mangany w spożywanym pokarmie może spowodować szybkie obniżenie poziomu witaminy B1 na skutek jej utlenienia. Mangan sprzyja wytwarzaniu wolnych rodników tlenowych i hamuje aktywność enzymów antyoksydacyjnych. Związki manganu są uważane za rakotwórcze, jednak do tej pory nie udowodniono ich działania rakotwórczego,
Najbardziej charakterystyczne są zatrucia przewlekłe.
Objawy zatrucia:
-encefalopatia
-nadpobudliwość
-agresja
-przyspieszony oddechowego
-ślinotok
-łzawienie
-zaburzenia w krążeniu
-sinica
-drżenie kończyn
-silne napięcie kończyn
-trudności w chodzeniu
-wypadanie włosów
-rozchwianie się zębów
-stany zapalne górnych dróg oddechowych
-rozedma płuc
-zmiany degeneracyjne w wątrobie, sercu i mózgu
Pojawiająca się agresja ma związek ze wzrostem syntezy dopaminy.
Leczenie:
-substancje śluzowe
-podawanie żelaza, wapnia – zmniejszają wchłanianie manganu
-tiosiarczan sodu
-atropina – przy przewlekłym zatruciu manganem dla usunięcia napięcia mięśniowego i ślinotoku
-w ciężkich zatruciach można stosować EDTA
-BAL zwiększa wydalanie manganu
| Panie Doktorze,kłania się | 20 Lis, 14:48 | |
| Dn. 18 listopada 2024 r. | 20 Lis, 11:46 | |
| Ego Pana Pniewskiego nie | 12 Lis, 11:57 | |
| Bardzo polecam - miła | 8 Lis, 17:44 | |
| Bardzo polecam! Pani Alicja | 8 Lis, 10:01 | |
| Witam Pani Sylwio To co Pani | 6 Lis, 17:27 | |
| Poszła Pani do Lekarza z | 6 Lis, 13:41 | |
| W klinice panuje przyjazna i | 31 Paź, 11:06 | |
| Polecam dr Lenartowicz | 30 Paź, 11:36 | |
| Skorzystałam z kilku | 30 Paź, 09:26 |
Napisz opinię