Paracetamol należy do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Jest pochodną alininy.
Paracetamol wykazuje działanie głównie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, natomiast jego działanie przeciwzapalne w przeciwieństwie do innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych jest nieznaczne.
Lek ten stosowany jest głównie u ludzi (coraz częściej dochodzi do przypadków przedawkowania) jednak bywa podawany często zwierzętom przez nieodpowiedzialnych właścicieli, którzy nie zdają sobie sprawy, że w przypadku kotów może to być nawet wyrok śmierci. Koty nie posiadają enzymu transferazy glukuronowej, dlatego nie są zdolne do metabolizowania paracetamolu czyli nie dochodzi do sprzęgania z kwasem glukuronowym.
Do przedawkowania u kotów dochodzi już przy dawce 10mg/kg masy ciała. Podawanie paracetamolu psom jest także niebezpieczne jednak nieco bezpieczniejsze i rzadko stosowane ze względu na krótkie i ograniczone działanie i brak działania przeciwzapalnego. Do przedawkowania u psów dochodzi przy dawce 50mg/kg masy ciała.
Objawy kliniczne zatrucia paracetamolem u tych zwierząt to:
u kotów:
-methemoglobinemia i hemoliza krwi po 2-4 godzin po podaniu,
-niedotlenienie,
-miana koloru krwi na czekoladowy,
-śluzówki w pysku na kolor brązowy,
-wymioty,
-otępienie,
-trudności z oddychaniem,
-ślinienie,
-obrzęk głowy i łap,
-bolesność brzucha
-żółte zabarwienie dziąseł, oczu i skóry jako rezultat rozwijającej się żółtaczki spowodowanej uszkodzeniem wątroby
-uszkodzenie nerek
u psów:
objawy są podobne jak u kotów jednak występują w odwrotnej kolejności – najpierw pojawiają się objawy związane z uszkodzeniem wątroby czyli żółtaczka, bóle brzucha, nudności i wymioty a dopiero w następnej kolejności pojawia się methemoglobinemia i dochodzi do hemolizy krwi.
W dawkach terapeutycznych u ludzi paracetamol nie wykazuje zbyt wielu działań niepożądanych oraz nie drażni błony śluzowej żołądka i jelit, mimo wszystko przy zalecanych dawkach mogą pojawić się:
-odczyny alergiczne:
*świąd,
*pokrzywka,
*wysypka,
*rumień,
-objawy ze strony przewodu pokarmowego:
*nudności,
*wymioty,
-uszkodzenie wątroby przebiegające z objawami żółtaczki a nawet martwicą wątroby
-uszkodzenie nerek przebiegające z zapaleniem a nawet martwicą nerek głównie podczas długotrwałego przyjmowania wysokich dawek
-zaburzenia w układzie krwiotwórczym:
*methemoglobinemia,
*agranulocytoza,
*trombocytopenia.
U ludzi szczególne środki ostrożności należy zachować w przypadkach:
-nadwrażliwości na paracetamol lub którykolwiek ze składników pomocniczych
-długotrwałe lub częste stosowanie paracetamolu – powinno się go ograniczyć
-zaburzenia funkcji wątroby i nerek, systematyczne spożywanie napojów alkoholowych, stany niedożywienia i odwodnienia
-dożylne podawanie paracetamolu należy ograniczyć wyłącznie do szczególnych przypadków klinicznych
-chorzy na fenyloketonurię należy w przypadku tabletki do ssania wliczyć ilość fenyloalaniny w dietę
-nie zaleca się ponownego podawania dzieciom, u których wystąpiła encefalopatia po wcześniejszym podaniu paracetamolu
-wrodzony niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej
-osoby z zespołem Gilberta, Criglera-Najjara lub Dubina-Johnsona
-osoby z niedokrwistością
-kobiety w pierwszym trymestrze ciąży oraz po upływie 3 miesiąca ciąży i w okresie laktacji
Wskazania do podawania paracetamolu:
- bóle mięśni, stawów, kości, zębów,
- nerwobóle,
- ból pleców, barku
- bóle głowy,
- ból miesiączkowy
- stany gorączkowe,
- ból po zabiegach stomatologicznych i chirurgicznych.
Nie należy przekraczać maksymalnej dawki jednorazowej, czyli 500–1000 mg (1–2 tabletki po 500 mg) ani maksymalnej dawki dziennej, czyli 3000 mg (6 tabletek po 500 mg). Należy także zachować co najmniej 4 godzinną przerwę między kolejnymi zażyciami leku a dawkę powtarza się jedynie, gdy ból i gorączka nie ustąpiły całkowicie lub powróciły. Paracetamolu nie należy stosować często, ani długotrwale.
Paracetamol najprawdopodobniej wybiórczo blokuje enzym cyklooksygenazę kwasu arachidonowego COX-3 co właśnie daje efekt przeciwbólowo-przeciwgorączkowy.
Paracetamol hamuje także biosyntezę prostaglandyn w mózgu, nie powoduje natomiast zahamowania syntezy prostaglandyn na obwodzie, w tkankach objętych stanem zapalnym. Właśnie te właściwości wskazują na brak działania przeciwzapalnego.
Paracetamol ulega metabolizowaniu czyli unieczynnieniu w wątrobie na drodze reakcji sprzęgania oraz utleniania. Tam następuje sprzęganie paracetamolu z resztą kw. siarkowego i glukuronowego i powstają nieaktywne i nietoksyczne metabolity a mianowicie siarczany i glukuroniany, które nie ulegają zwrotnemu wchłanianiu w kanalikach nerkowych i są wydalane wraz z moczem. Poza tym sprzęgany jest również z cysteiną i kwasem merkapturowym. Około 5% podanej części pod wpływem cytochromu P450 zostaje przekształcona do N- hydroksyacetaminofenu, który jest nietrwały i przekształca się w N-acetylo-p-benzochinonoiminę (NAPQI). Związek ten odpowiada za wystąpienie ostrego zatrucia po przekroczeniu dawek terapeutycznych lub wyczerpaniu ustrojowych zapasów siarczanów i glukuronianów.
Leczenie w przypadku przedawkowania:
- płukanie żołądka,
- węgiel aktywowany
- siarczan sodu jako środek przeczyszczający
- jak najszybsze rozpoczęcie dożylnego, przez sondę lub doustnego podawania odtrutki N-acetylocysteiny, która jest prekursorem glutationu i antyoksydantem. Związek ten najprawdopodobniej chroni hepatocyty przed dalszym uszkodzeniem, działając przeciwzapalnie i poprawiając krążenie w naczyniach krwionośnych włosowatych poprzez ich rozszerzenie.
- podawanie tlenu
- podawanie witaminy C
- leczenie objawowe
Tak..... zgadza się, | 27 Lis, 23:06 | |
Dzień dobry, chciałam | 27 Lis, 21:08 | |
Panie Doktorze,kłania się | 20 Lis, 14:48 | |
Dn. 18 listopada 2024 r. | 20 Lis, 11:46 | |
Ego Pana Pniewskiego nie | 12 Lis, 11:57 | |
Bardzo polecam - miła | 8 Lis, 17:44 | |
Bardzo polecam! Pani Alicja | 8 Lis, 10:01 | |
Witam Pani Sylwio To co Pani | 6 Lis, 17:27 | |
Poszła Pani do Lekarza z | 6 Lis, 13:41 | |
W klinice panuje przyjazna i | 31 Paź, 11:06 |
Napisz opinię