Żelazo jest jednym z głównych metali występujących w glebie. Jest niezbędnym składnikiem organizmu. Służy do syntezy hemoglobiny krwi, mioglobiny mięśni i syntezy enzymów np.:
-katalazy
-peroksydazy
-oksydazy cytochromowej
-dehydrogenazy bursztynianowej
Podstawowa funkcja żelaza wiąże się z działaniem ochronnym w komórkach przed toksycznymi produktami reakcji utleniania. Odznacza się średnią aktywnością chemiczną. Sole żelaza na trzecim stopniu utlenienia są nieszkodliwe ponieważ nie wchłaniają się, natomiast duże ilości soli żelaza na drugim stopniu utlenienia są toksyczne.
Prawidłowe stężenie żelaza w surowicy krwi:
wartość średnia
mężczyźni 21,8 μmol/L, 120 μg/dL
kobiety 18,5 μmol/L, 100 μg/dL
wartość skrajna
mężczyźni 17,7 – 35,9 μmol/L, 90 – 200 μg/dL
kobiety 11,1 – 30,1 μmol/L, 60 – 170 μg/dL
Organizm jest w stanie przyswoić jedynie 10% żelaza, które jest dostarczane wraz z pożywieniem.
Źródła żelaza:
-mięso,
-wątroba,
-ryby,
-żółtko jaj,
-kaszanki,
-twaróg,
-orzechy,
-mleko,
-warzywa strączkowe,
-brokuły,
-szpinak,
-krewetki.
Żelazo i jego związki stosuje się w niedokrwistości wywołanej niedoborem żelaza. Zbyt duże dawki podawane wewnętrznie lub pozajelitowo mogą powodować zatrucia.
Żelazo jest mikroelementem wchłanianym głównie drogą pokarmową. We krwi wiąże się z białkiem transferyną, która przenosi je do szpiku kostnego, wątroby i śledziony. Głównym magazynem żelaza w organizmie jest ferrytyna i hemosyderyna (tzw. pula niereaktywna – po utracie krwi te właśnie zapasy są uruchamiane do produkcji hemoglobiny). Wydalane jest powoli głównie z moczem, mniejsze ilości ze śliną, żółcią i potem. Nadmiar gromadzi się w wątrobie i nerkach. Większe dawki nie ulegają całkowitemu związaniu z białkiem, wywierają natomiast działanie toksyczne.
Toksyczność żelaza dla organizmu jest niewielka. Powoduje zakłócenie metabolizmu innych metali śladowych szczególnie unieczynnienia manganu i cynku. Działają szkodliwie tlenki żelaza w postaci dymów i pyłów. Syderoza, żelazica, pylica żelazowa to choroby wywołane nadmiarem żelaza w organizmie. Często nie powodują zmian klinicznych. Toksyczne działanie nadmiaru wchłoniętych jonów żelaza polega na blokowaniu enzymów metabolizujących kwasy organiczne co zwiększa stężenie kwasu cytrynowego i mlekowego prowadząc do kwasicy metabolicznej. Jony żelaza mają też bezpośrednie działanie uszkadzające na śluzówkę przewodu pokarmowego, prowadząc do powstania owrzodzeń i intensywnych krwawień.
Objawy zatrucia ostrego:
-wymioty, mogą być krwawe
-uporczywa biegunka, niekiedy krwawa
-zaparcia
-kwasica
-drgawki
-zapaść krążeniowa
-przyspieszone tętno
-zaburzenia oddychania
-zaburzenia krzepnięcia
-krwiomocz
-bladość powłok
Objawy zatrucia przewlekłego:
-ogniskowe zwyrodnienia mięśnia sercowego
-zapalenie przewodu pokarmowego
-wybroczyny w błonie śluzowej żołądka, płucach, wątrobie
-bladość mięśni szkieletowych
-obecność płynu przesączynowego w worku osierdziowym
-przekrwienie mózgu
Leczenie:
-płukanie żołądka
-węgiel aktywny
-sole wapnia, fosforu, mleko, tanina, hamujące przyswajanie żelaza
-desferal, wiąże żelazo – spada poziom żelaza we krwi
-nie powinno podawać się BAL-u gdyż łatwo tworzą się związki kompleksowe bardziej toksyczne niż same sole żelaza
Dieta może również dostarczać wiele naturalnych, łączących się z żelazem substancji, można je znaleźć w jagodach, kawie, zielonej herbacie, cebuli, owocach, pełnych, nieoczyszczonych ziarnach takich jak ryż czy sezam.
| Tak..... zgadza się, | 27 Lis, 23:06 | |
| Dzień dobry, chciałam | 27 Lis, 21:08 | |
| Panie Doktorze,kłania się | 20 Lis, 14:48 | |
| Dn. 18 listopada 2024 r. | 20 Lis, 11:46 | |
| Ego Pana Pniewskiego nie | 12 Lis, 11:57 | |
| Bardzo polecam - miła | 8 Lis, 17:44 | |
| Bardzo polecam! Pani Alicja | 8 Lis, 10:01 | |
| Witam Pani Sylwio To co Pani | 6 Lis, 17:27 | |
| Poszła Pani do Lekarza z | 6 Lis, 13:41 | |
| W klinice panuje przyjazna i | 31 Paź, 11:06 |
Napisz opinię